Ülkemiz, sahip olduğu Türk lokumu, Afyon kaymağı, Çorum leblebisi, Malatya kaysısı gibi ürünlerle, benzersiz doğa, kültür ve sanat zenginlikleriyle dünyada eşi-benzeri olmayan bir coğrafi ürün çeşitliliğine sahiptir. Ülkemizde her yörenin, ilin, hatta her ilçenin kendine özel bir ürünün üretim kaynağı olduğu ve bu ürün ile özdeşleştiği tartışılmaz bir gerçektir. Öyle ki, ülkemize özgü birçok ürün, kendilerine kaynak olan coğrafi bölge adları ile anılıp, tanınmaktadır.
Bir malın coğrafi kökenini gösteren veya kullanılan bir unsur, madde, motif, malzeme ya da usul sebebiyle bir alana, yöreye yahut ülkeye yollamada bulunarak o mala istek ve güven duyulmasını sağlayan ad veya işarettir. Bir yörenin herhangi bir ürünü, meyvesi, taşı, madeni diğer yörelerde üretilenlerden farklı olabilir veya bir yörede üretilen bir halı, kilim, kumaş, çini vb. bir ürün herhangi bir nedenle ün kazanmış olabilir. Bu ürünlerin üzerinde o yörenin adının kullanılması, tüketiciler tarafından o ürünün belli bir kaliteye sahip olduğu şeklinde de algılanabilir. Tüketiciler söz konusu yöre adıyla satılan ürünleri, o yörenin adına belli bir güven duyarak aynı nitelikteki diğer ürünlere tercih edebilirler.
-Ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler,
-Tüketici dernekleri,
-Konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları, coğrafi işaret başvurusunda
bulunabileceklerdir.
Coğrafi işaretler, ikiye ayrılmıştır.
Bir ürünün; Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanması. Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması durumunda “menşe adını” belirtir. (Malatya Kayısısı)
Bir ürünün; Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş olması. Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması, durumunda “mahreç işareti” göstergesini belirtir. (Hereke Halısı)
Coğrafi İşaretlerin Tescilinin Amacı Nedir?
Genel nitelikleri itibariyle üretimi, kaynağı gibi bir takım yerel niteliklerine bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını sağlamaktır. Örneğin leblebi için Çorum ibaresi, halı için Isparta ibaresi, kaymak için Afyon ibaresi belirli bir kalitenin işareti olarak ortaya çıkmaktadır. Ülkemizin doğal ürünlerindeki çeşitlilik göz önünde bulundurulursa bu örneklerin sayısının yüzlerle ifade edilebileceği ortaya çıkacaktır. Öyle ki ülkemizde her ilin hatta her ilçenin, belli bir ürünün üretimine kaynak teşkil ettiği ve bu ürün ile ünlenmiş olduğu bir gerçektir.
Coğrafi İşaret Tescil Başvurusu ve Gerekli Belgeler
· Ürünün Adı
· İşaretin Türü
· Coğrafi İşaretin Adı
· Ürünün Tanımı
· Üretim Alanı
· Üretim Metodu
· Ürünün Ayırt Edici Özellikleri
· Ürünün Menşe Ad Veya Mahreç İşaret Olmasına İlişkin Bilgi Ve Belgeler
· Kullanım Biçimi
· Bağımsız Denetim Mekanizması ve Ekibi